PROBIOTYKI W ODPORNOŚCI DZIECI
Jaki wpływ na zdrowie dziecka mają probiotyki? Zdrowie jest naszą największą wartością. Im mniej go mamy, tym bardziej szanujemy. Z wiekiem wzrasta też świadomość konieczności dbania o zdrowie oraz negatywnych skutków braku profilaktyki zdrowotnej. Dla kochającego i troskliwego rodzica nie ma nic cenniejszego od zdrowia dziecka. Co w takim razie zrobić, żeby nasze pociechy mniej chorowały?
O autorce:
Dr inż. Justyna Piechocka jest autorką i konsultantką ponad 300 artykułów obejmujących problematykę żywności i żywienia, a także nadwagi i otyłości publikowanych w magazynach naukowych, na łamach prasy codziennej i kobiecej oraz portali internetowych. Współuczestniczyła w przygotowaniu programów edukacyjnych wiodących firm spożywczych, prowadziła też szkolenia dietetyczne i żywieniowe. Bierze udział (również czynnie) w konferencjach z zakresu dietetyki, żywienia, prawa żywnościowego, biotechnologii, kosmetologii, farmacji, a także marketingu i zarządzania.
Z artykułu dowiesz się:
1. Co to jest mikrobiom jelitowy?
2. Jakie jest znaczenie mikrobioty jelitowej w rozwoju dziecka?
3. Jaki wpływ na zdrowie dziecka mają probiotyki?
4. Co robić, żeby dzieci nie chorowały?
Przede wszystkim, jak każdemu z nas, dziecku potrzebna jest miłość, spokój, radość i akceptacja. Równie ważne jest zdrowie psychiczne i fizyczne rodzica, bowiem: „Szczęśliwy rodzic, to szczęśliwe dziecko”. „Szczęśliwe dziecko, to zdrowe dziecko” a „zdrowe dziecko, to szczęśliwy rodzic”. Niestety, często mimo zaangażowania i wielu starań nasze dzieci chorują i łapią infekcję za infekcją.
Jak w związku z tym skuteczniej dbać o zdrowie dzieci? Jest na to kilka, pozornie prostych sposobów. Do podstawowych z nich należą: zdrowa dieta uzupełniona o probiotyki, higiena i dbałość o środowisko, w którym przebywa dziecko, codzienny ruch na świeżym powietrzu oraz odpowiednia ilość snu.
Nie dla wszystkich może być jednak oczywiste, że kluczem do zdrowia dzieci są jelita i bytujący w nich mikrobiom jelitowy. Poniższy artykuł pomoże lepiej zrozumieć wpływ mikrobiomu na zdrowie dziecka, a także podsunie kilka prostych sposobów, jak sobie radzić z nawracającymi infekcjami u dzieci.
Co to jest mikrobiom jelitowy?
Mikrobiom jelitowy to wszystkie drobnoustroje, które zasiedlają jelita. Mikroorganizmy zawarte w mikrobiomie jelitowym występują w chwiejnej równowadze. Oznacza to, że ich liczebność i różnorodność nie jest stała, ale bardzo zmienna i zależna od wielu czynników, m.in.: przebiegu ciąży, rodzaju porodu (cięcie cesarskie/poród naturalny), sposobu karmienia, wieku, diety, poziomu higieny, stresu, częstości przyjmowania antybiotyków oraz innych leków. Oczywiste jest, że nie mamy wpływu na każdy z tych czynników, jak np. sposób porodu. Jednak niektóre z nich jak dieta, czy poziom higieny zależą tylko i wyłącznie od nas samych.
Rola drobnoustrojów tworzących mikrobiom jest bardzo złożona i wielokierunkowa.
Co ważne, mikrobiom jelitowy, jeżeli jest w dobrej kondycji i w stanie równowagi mikrobiologicznej (odpowiednia ilość i różnorodność mikroorganizmów), wspomaga organizm w jego prawidłowym działaniu. Natomiast zaburzenie tej równowagi jest przyczyną wielu dolegliwości i chorób.
Mikrobiota jelitowa dziecka uważana jest za swego rodzaju „programator” dalszego rozwoju i stanu zdrowia. Pierwszych kilka lat życia jest w tym mechanizmie najważniejszym okresem.
Jakie jest znaczenie mikrobioty jelitowej w rozwoju dziecka?
Układ pokarmowy dziecka rozwija się bardzo intensywnie w pierwszych latach życia. Przez ten czas kształtuje się także zasiedlający jelita mikrobiom. Najnowsze badania naukowe dowodzą, że dziecko już w okresie prenatalnym posiada swoją mikrobiotę jelitową. Bakterie te otrzymuje od matki.
Mikrobiota jelitowa ma wpływ nie tylko na układ pokarmowy dziecka. Jest także ściśle związana z układem odpornościowym. Zasadniczymi ogniwami układu immunologicznego są układ pokarmowy i nierozerwalnie związana z nim mikrobiota jelitowa. W obrębie układu pokarmowego znajduje się bowiem ponad 75% komórek limfatycznych całego układu odpornościowego! Zapewnienie odpowiedniej liczebności i różnorodności drobnoustrojów w przewodzie pokarmowym warunkuje prawidłowe działanie układu odpornościowego.
Układ odpornościowy dziecka najintensywniej kształtuje się w ciągu pierwszych 3 lat życia, jednak badania dowodzą, że dopiero w wieku 12 lat osiąga pełną dojrzałość i jest w stanie skutecznie bronić się przed patogenami.
Właśnie dlatego, aby wspomóc organizm malucha w okresie nawracających infekcji, należy pamiętać o PROBIOTYKACH.
Probiotykoterapia od dawna zalecana była w grupie dzieci urodzonych przedwcześnie (przed 37 tygodniem ciąży), przez cesarskie cięcie oraz tych, które karmione są mlekiem modyfikowanym. Poza tym istotny wpływ na stan i jakość mikrobiomu jelitowego dziecka ma stosowanie przez matkę w okresie ciąży antybiotyków lub innych leków, które wpływają destrukcyjnie na jej mikrobiom, a w konsekwencji na mikrobiom dziecka.
Jaki wpływ na zdrowie dziecka mają probiotyki?
Probiotyki, zgodnie z przyjętą definicją, „to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza.” Systematyczne przyjmowanie probiotyków, w połączeniu z prawidłowym sposobem żywienia i zdrowym trybem życia, skutecznie wpływa na prewencję wielu chorób oraz wspiera ich leczenie.
Probiotyki najczęściej kojarzą się z antybiotykoterapią, i słusznie. Antybiotyki zwalczając bakterie patogenne, jednocześnie niszczą także pożyteczne bakterie wchodzące w skład mikrobiomu. Zastosowanie probiotyków jest jednak zdecydowanie szersze niż tylko odbudowa mikrobiomu po antybiotykoterapii.
Jakie znaczenie mają probiotyki dla dzieci? Probiotyki mają szeroki, korzystny wpływ na organizm dziecka, m.in.:
⦁ w zdrowiu ogólnym:
Zdrowie ogólne to nie tylko brak przeziębienia i innych fizycznych objawów chorobowych. Zdrowie to dużo więcej. To także odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, prowadzenie higienicznego trybu życia, a także stosowanie probiotyków.
Dostępnych jest ponad 74 badań klinicznych nad probiotykami lub synbiotykami z udziałem dzieci w wieku od 0 do 18 lat, które przeprowadzono z udziałem różnych grup dzieci: zdrowych, z niedoborami odporności, otyłych, z zaburzeniami jelitowymi, infekcjami
i chorobami zapalnymi lub alergiami. Badania te wykazały, że podawanie probiotyków wysokiej jakości jest bezpieczne. Zwraca się szczególną uwagę na odpowiedni zestaw szczepów, zalecane dawkowanie, a także odpowiednio długi czas spożywania.
⦁ w profilaktyce biegunek:
Ostre biegunki infekcyjne to jedna z najczęstszych przyczyn wizyt u pediatry i nierzadko, hospitalizacji. Wywoływane są one najczęściej przez rotawirusy lub adenowirusy. Liczne badania dowodzą, że suplementacja bakterii probiotycznych przyczynia się do skrócenia czasu trwania i złagodzenia przebiegu ostrej biegunki infekcyjnej u dzieci. Wysokiej jakości probiotyki dla dzieci nie tylko wspierają leczenie, ale także zapobiegają występowaniu biegunek.
⦁ w profilaktyce infekcji:
Przyjmowanie probiotyków przez dzieci może zmniejszyć częstość występowania chorób infekcyjnych, zarówno schorzeń przewodu pokarmowego, jak i układu oddechowego. Skuteczność stosowania probiotyków w profilaktyce infekcji zostało potwierdzone m.in. dla Lactobacillus GG, Lactobacillus reuteri, Bifidobacterium lactis, Streptococcus thermophilus oraz Lactobacillus casei.
⦁ w profilaktyce alergii i atopowego zapalenia skóry (AZS):
Występowanie alergii oraz AZS u niemowląt i dzieci jest coraz bardziej powszechne. I tutaj także okazało się, że mikrobiom odgrywa ważną rolę.
Dzieci z chorobami alergicznymi w porównaniu do dzieci, u których nie stwierdzono alergii, mają inny skład mikrobiomu przewodu pokarmowego. Dowiedziono m.in. że nieprawidłowy profil mikrobioty jelitowej, z obniżeniem liczby Bifidobacterium, Lactobacillus i Bacteroides, z jednoczesną przewagą bakterii z rodzaju Clostridium oraz Staphylococcus aureus wiąże się ze zwiększonym ryzykiem alergii u dzieci. Badania wykazały korzystny wpływ podawania dzieciom probiotyków (w tym także szczepu Lactobacillus GG) na wystąpienie i przebieg AZS, głównie ich działanie profilaktyczne.
⦁ w profilaktyce próchnicy zębów:
Próchnica zębów to bardzo poważny problem zdrowia publicznego, który dotyka już coraz młodsze dzieci. Szacuje się, że około połowa dzieci w wieku 12 lat ma 4 i więcej zębów objętych próchnicą, a u ponad 60% dzieci występują zaawansowane zmiany próchnicze z powikłaniami. Skala problemu jest ogromna.
Okazuje się, że wpływ na powstawanie próchnicy ma nie tylko brak odpowiedniej higieny i niewłaściwa dieta, a także zaburzenia w mikrobiomie. Badania potwierdzają korzystny wpływ długotrwałej suplementacji L. rhamnosus GG, w zapobieganiu rozwoju próchnicy, szczególnie wśród najmłodszych dzieci, w wieku 3-4 lat.
Uzupełnienie diety dziecka w probiotyki przynosi wiele korzyści i zmniejsza ryzyko występowania wielu chorób, dlatego coraz częściej (i słusznie) stają się one jednym ze stałych i podstawowych elementów suplementacji u dzieci.
Co robić, żeby dzieci nie chorowały?
Pamiętajmy, że odporność dziecka kształtuje się każdego dnia. Tylko codzienne, zdrowe nawyki, które wypracujemy u naszych dzieci, pozwolą im uzyskać w pełni sprawny układ odpornościowy, który skutecznie będzie je chronił, a kiedy dojdzie do infekcji, pozwoli na jej łagodniejszy przebieg i zapewni szybszy powrót do zdrowia.
6 prostych zasad, aby dzieci chorowały mniej:
1. Zdrowa, zbilansowana dieta – bogata w owoce i warzywa.
2. Codzienny ruch na świeżym powietrzu.
3. Wietrzenie mieszkania, także kiedy na dworze jest chłodno.
4. Odpowiedni do pogody ubiór.
5. Odpoczynek – dzieci w zależności od wieku potrzebują różnej ilości snu, jednak średnio jest to min. 10 h.
6. Przyjmowanie odpowiedniej jakości probiotyków dla dzieci.
Należy mieć przy tym jednak świadomość, że samo podawanie dziecku probiotyków nie ustrzeże go przed wszystkimi chorobami. Regularne przyjmowanie probiotyków będzie wspierać natomiast jego intensywnie rozwijający się organizm, napotykający na swojej drodze coraz to nowe wyzwania, w tym także patogeny. Pamiętajmy, że na zdrowie i prawidłowy rozwój dziecka składa się wiele czynników, a probiotyki, zdrowa dieta i aktywność fizyczna to tylko niektóre z nich.
Zrównoważony stan mikrobioty jelitowej dziecka jest kluczowym aspektem dla zachowania zdrowia, a także dobrego samopoczucia. Preparaty probiotyczne zawierające żywe i aktywne bakterie powinny stanowić element codziennej diety każdego dziecka, a także dorosłego.
Przeczytaj również 👉 probiotyki a odporność.
Artykuł ten nie jest przeznaczony do diagnozowania, ani leczenia chorób. Nie jest alternatywą do kontaktu z lekarzem, ani nie nakłania do zaprzestania leczenia. Zastosowanie się do treści zawartych w tym artykule jest wyborem czytelnika i przejmuje on pełną odpowiedzialność za swoje czyny.
